EKΘΕΣΗ ΚΛΕΙΩΣ ΜΑΚΡΗ «ΠΑΙΔΙ ΜΕ ΤΟ ΓΡΑΤΣΟΥΝΙΣΜΕΝΟ ΓΟΝΑΤΟ» ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΓΡΑΦΗΣ

Υπεύθυνοι Εκπαιδευτές: Αλεξάνδρα Βασιλοπούλου, Αλέξανδρος Σταθακιός

  Με αφορμή την επίσκεψή μας στις10-2-2017 στον Πολυχώρο Poems and Crimes   στην έκθεση της Κλειώς Μακρή «Το παιδί με το γρατζουνισμένο γόνατο», που οφείλει τον τίτλο της στο ομώνυμο ποίημα του Οδυσσέα Ελύτη (ανήκει στην ποιητική συλλογή «Ήλιος ο Πρώτος»), διαβάσαμε και αναλύσαμε το ποίημα, δίνοντας ο καθένας την προσωπική του ερμηνεία.

Γλυπτό της Κλειώς Μακρή από την συλλογή "Το παιδί με το γρατσουνισμένο  γόνατο" 

Οδυσσέας Ελύτης,

«Παιδί με το γρατσουνισμένο γόνατο»

(από την ποιητική συλλογή «Ήλιος ο Πρώτος», 1943)

Παιδί με το γρατσουνισμένο γόνατο
Κουρεμένο κεφάλι όνειρο ακούρευτο
Ποδιά με σταυρωμένες άγκυρες
Μπράτσο του πεύκου γλώσσα του ψαριού
Αδερφάκι του σύννεφου!

Κοντά σου είδες ν’ ασπρίζει ένα βρεμένο βότσαλο
Άκουσες να σφυρίζει ένα καλάμι
Τα πιο γυμνά τοπία που γνώρισες
Τα πιο χρωματιστά

Βαθιά-βαθιά ο αστείος περίπατος του σπάρου
Ψηλά-ψηλά της εκκλησίτσας το καπέλο
Και πέρα-πέρα ένα βαπόρι με φουγάρα κόκκινα.
Είδες το κύμα των φυτών όπου έπαιρνεν η πάχνη
Το πρωινό λουτρό της το φύλλο της φραγκοσυκιάς
Το γεφυράκι στη στροφή του δρόμου
Αλλά και τ’ αγριοχαμόγελο

Σε μεγάλους χτύπους δέντρων
Σε μεγάλα λιοστάσια παντρειάς
Εκεί που στάζουν από τα ζουμπούλια δάκρυα
Εκεί που ανοίγει ο αχινός τους γρίφους του νερού
Εκεί που τ’ άστρα προμηνούν τη θύελλα.

Παιδί με το γρατσουνισμένο γόνατο
Χαϊμαλί τρελό σαγόνι πεισματάρικο
Παντελονάκι αέρινο
Στήθος του βράχου κρίνο του νερού
Μορτάκι του άσπρου σύννεφου!

Στη συνέχεια μάς δόθηκε η εξής άσκηση  δημιουργικής γραφής: Έχοντας κατά νου το ποίημα του Οδυσσέα Ελύτη και τα έργα με τα παιδιά που είδαμε στην έκθεση της Κλειώς Μακρή, γράψτε ένα σύντομο κείμενο σε ποιητικό ή πεζό λόγο, ξεκινώντας με τη φράση: Είμαι το παιδί με το γρατζουνισμένο γόνατο.
Να λοιπόν τα κείμενά μας! Προέκυψαν όλα αυθόρμητα μέσα σε ένα δεκαπεντάλεπτο που είχαμε στη διάθεσή μας για τη συγκεκριμένη άσκηση. Αξίζει να σημειωθεί πως είναι η πρώτη φορά που δοκιμάσαμε να κάνουμε κάτι ανάλογο στα πλαίσια του Εργαστηρίου Δημιουργικής Γραφής. Και βεβαίως και η πρώτη φορά που αποφασίζουμε «να εκτεθούμε» αναρτώντας «μετά φόβου και πάθους» τα γραπτά μας.
Εσείς, οι επισκέπτες του blog μας, θα είστε και οι πρώτοι μας κριτές. Ζητούμε, λοιπόν, την επιείκειά σας!!!
Τα κείμενα παρατίθενται με τυχαία σειρά.

1ο κείμενο:

Δεν είμαι το παιδί με το γρατζουνισμένο γόνατο. Είμαι το μεγάλο παιδί με το χαλασμένο αστράγαλο. Το αυτοκίνητο που με χτύπησε πριν χρόνια μού στέρησε το τρέξιμο, το παιχνίδι, την μπάλα, μου τάραξε τον ψυχικό μου κόσμο. Με πόνεσε και μέσα και έξω. Κάθε φορά που το θυμάμαι, γεμίζω παράπονο. Αλλιώς ένιωθα με την ισορροπία μου. Ξαφνικά μια μέρα ένα αυτοκίνητο μού τα άλλαξε όλα. Εγώ, όμως, παρά τις δυσκολίες, δεν το βάζω κάτω και προχωρώ. Το πείσμα μου είναι η κινητήριος δύναμη στην ζωή μου. (Θ.Μ.)

2ο κείμενο:

Είμαι ένα παιδί με γρατσουνισμένο γόνατο. Φοράω κοντά παντελονάκια και χαϊμαλιά στο λαιμό. Μου έχουν κουρέψει τα μαλλιά, είμαι γεμάτο όνειρα που κανείς δεν μπορεί να μου περιορίσει. Κάθομαι στην άκρη της θάλασσας και βλέπω να ασπρίζουν τα βότσαλα. Ο νους μου περιπλανιέται σε τοπία, σε ψηλές εκκλησίες, γεφυράκια και φραγκοσυκιές. Θέλω να ξαναβρεθώ εκεί! (Β.Β.)

Γλυπτό της Κλειώς Μακρή από την συλλογή "Το παιδί με το γρατζουνισμένο  γόνατο"

3ο κείμενο:

Είμαι το παιδί με το γρατζουνισμένο γόνατο, με όνειρα πολλά και με αδελφάκι μου το σύννεφο. Παίζω σε τοπίο γυμνό με βότσαλα, έχοντας δίπλα μου μια εκκλησιά και βλέποντας τα μεγάλα βαπόρια με τα κόκκινα φουγάρα. Είμαι το παιδί με το γρατζουνισμένο γόνατο, με το κοντό παντελονάκι, με το χαϊμαλί στο λαιμό και με το θεληματικό πηγούνι. Παίζω μέχρι τ΄ άστρα του ουρανού να φωτίσουν τη νύχτα κι η πρωινή πάχνη νά’ρθει να με βρει, για να αρχίσω πάλι το παιχνίδι με το αδελφάκι μου το σύννεφο. (Μ.Κ.)

4ο κείμενο:

Είμαι το παιδί με το γρατζουνισμένο γόνατο. Κανείς δε θα μου πάρει το όνειρο. Αγαπώ την φύση και τον ουρανό. Είμαι αδελφάκι του σύννεφου. Βλέπω κι ακούω τα τοπία και τα χρώματα, τον αστείο περίπατο του σπάρου, το καπέλο της εκκλησίας και ένα βαπόρι με κόκκινα φουγάρα. Βλέπω και μυρίζω την πρωινή πάχνη και το λουτρό των φυτών το πρωί. Προσπαθώ να το απολαύσω, όσο μπορώ και αντέχω. (Κ.Μ.)

5ο κείμενο:

Είμαι το παιδί με το γρατζουνισμένο γόνατο, γεμάτο όνειρα κι ελπίδες, έτοιμο για παιχνίδι. Έχω σκοπό να κατακτήσω τη γειτονιά και να κάνω φίλους χωρίς περιορισμούς. Όλα είναι πρωτόγνωρα και ενδιαφέροντα. Δε με χωράνε όμως τα σύνορα της γειτονιάς μου. Θέλω να ανοίξω τα φτερά μου, να πετάξω σε άλλες γειτονιές, να γνωρίσω καινούριους φίλους. Θέλω να πετάξω πάνω σε ένα συννεφάκι αλλά συνάμα φοβάμαι το άγνωστο.(Θ.Θ.)

6ο κείμενο:

Είμαι ένα παιδί με γρατζουνισμένο γόνατο. Το κεφάλι μου πάντα το περιποιούμαι, κουρεύοντάς το. Παλεύω να ξεμπλέξω τις σταυρωμένες άγκυρες. Είμαι το αδελφάκι του άσπρου σύννεφου. Τα όνειρά μου δεν επιδέχονται καμία έκπτωση. Θα τα πραγματοποιήσω, ό,τι κι αν σημαίνει αυτό. Είδα κοντά μου ν΄ασπρίζει ένα βότσαλο, άκουσα ένα καλάμι να σφυρίζει. Γνώρισα τα πιο γυμνά τοπία. Ήσαν πανέμορφα αλλά γυμνά. Και παραδόξως ήταν χρωματιστά.

Είδα την πάχνη να παίρνει το λουτρό της στο κύμα των φυτών, το γεφυράκι στην στροφή του δρόμου. Είδα όμως και το αγριοχαμόγελο.Εγώ είμαι το παιδί με το γρατζουνισμένο γόνατο, με το χαϊμαλί το τρελό και το θεληματικό πηγούνι.Είμαι ένα παιδί με παντελονάκι αέρινο, βάζω το στήθος μου μπροστά, σαν να΄ναι βράχος, σαν να΄ναι κρίνο του νερού. Συνάμα είμαι κι ένα μικρό μαγκάκι(ή «μορτάκι») που ταξιδεύω με το άσπρο μου το συννεφάκι κυνηγώντας τα όνειρά μου. (Χ.Ψ.)

7ο κείμενο:

Είμαι το παιδί με το γρατζουνισμένο γόνατο. 

Με όνειρα πραγματικά, 

αδελφάκι του σύννεφου.

 Γνωρίζω τοπία χρωματιστά,

 βλέπω βαπόρια με φουγάρα κόκκινα,

 φοράω παντελονάκι αέρινο,

 έχω στήθος του βράχου

 και είμαι μορτάκι του άσπρου σύννεφου. (Γ.Ε)

8ο κείμενο:

Είμαι ένα παιδί με γρατζουνισμένο γόνατο, χωρίς παπούτσια, ξυπόλητο. Χαζεύω τα πλοία στο βάθος του ορίζοντα, ψαρεύοντας πολύχρωμους σπάρους. Πέρα πέρα ένα βαπόρι με φουγάρα κόκκινα. Το τοπίο γύρω μου είναι γυμνό αλλά πολύχρωμο.

Τα πόδια μου είναι γεμάτα αγκάθια. Πονάω πολύ, είμαι μόνος και  αλλά πρέπει να γυρίσω στο σπίτι, πριν πέσει το φως. Η ανηφόρα είναι μεγάλη και δύσκολη. Το γόνατο είναι μελανιασμένο, έτοιμο τόσο αυτό όσο κι εγώ να βάλουμε τα κλάματα. Φτάνοντας στο σπίτι ανακάλυψα τον μεγάλο ένοχο: ένας αχινός, που αντί να λύνει τους γρίφους του νερού, έμπηξε τα νύχια του στο δικό μου γόνατο. (Γ. Τ.)

9ο κείμενο:

Είμαι το παιδί με το γρατζουνισμένο γόνατο. Αν και το κεφάλι μου έχει μαλλιά, νιώθω πως είμαι καραφλός. Αν και νιώθω καραφλός, το μυαλό και η ψυχή μου είναι γεμάτα όνειρα. Όσο κι αν μεγαλώνω, το συννεφάκι που είναι αδερφάκι μου, θα είναι πάντα δίπλα μου και θα με ταξιδεύει στα όνειρά μου. (Α.Λ.)

γλυπτό της Κλειώς Μακρή από την συλλογή "Το παιδί με το γρατζουνισμένο  γόνατο"

10ο κείμενο:

Είμαι ένα παιδί με γρατζουνισμένο γόνατο.

Ένα μικρό παιδί που παίζει

Μέσα σ΄αλάνες στα χωριά

Με βόλους, πέτρες, βρε παιδιά!

Ελάτε όλοι να παίξουμε

Κι ένα παιχνίδι νέο να συνθέσουμε.

Και τρέχει κάτω το παιδί

Και ξάφνου τρέχει και χτυπεί

Τρέχει αίμα πάνω στην ποδιά

Λερώνει την άγκυρα η σταυρωτή

Που του θυμίζει πως δε θα΄ναι 

Πάντοτε παιδί

Και σιγά σιγά θα μεγαλώνει

Και ο Θεός ο μέγας κι ο καλός

Θα του δίνει μέσ΄το βιος

Αυτό που ζήταγε μικρός.

Δειλινό ήταν καθώς πέρναγε από την εκκλησιά

Και ζήτησε απ΄το Θεό που τα παιδιά κοιτά

Σα μεγαλώσει

Τον κόσμο όλο να γυρίσει

Νέους λαούς και έθιμα να του γνωρίσει

Να δει κίτρινους, μαύρους και λευκούς

Που έχουνε ξέφρενους ρυθμούς

Χορούς εκστατικούς

Να πάει εκεί που ο Ήλιος δε θα δύσει

Και με τη γούνα βγαίνουν οι άνθρωποι απ΄το πρωί

Γιατί έχει κρύο πολύ πολύ

Αχ Θεέ μου, βόηθα με να πάω στην Άπω Ανατολή! (Χ.Δ.)

(Φωτογραφίες: Στέλιος Φούντας)

ΕΠΙΣΚΕΨΗ-ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΗΣ ΑΡΤΕΜΙΣ ΑΛΚΑΛΑΗ

"O ύπνος"

Οι εκπαιδευόμενοι/ες του β’ κύκλου του Τμήματος Αθηνών (παράρτημα του ΣΔΕ Αγίων Αναργύρων) στα πλαίσια του  πρότζεκτ «Αυτοεκτίμηση» συναντήσαμε στο χώρο μας την εικαστικό, Άρτεμις Αλκαλάη, με αφορμή την ημέρα μνήμης του Ολοκαυτώματος των Εβραίων (27 Ιανουαρίου).

Συγκεκριμένα, η επίσκεψη της Άρτεμις Αλκαλάη πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 1 Φεβρουαρίου 2017 στης 17:00 με 19:00. Οι εκπαιδευόμενοι/ες είχαμε την ευκαιρία να δούμε αρχικά έργα της, ζωγραφικής-γλυπτικής, εμπνευσμένα από το Ολοκαύτωμα. Στη συνέχεια μας παρουσίασε 30 φωτογραφίες πορτραίτα των τελευταίων Εβραίων Ελλήνων επιζώντων που η ίδια τα τελευταία 5 χρόνια συνάντησε στο σπίτι τους, τους πήρε συνέντευξη για την εμπειρία τους

 από την εποχή των θλιβερών γεγονότων και τέλος τους φωτογράφισε μόνους ή με άλλα μέλη της οικογένειάς τους.

Όταν ολοκληρώθηκε η παρουσίαση του έργου της, έγινε συζήτηση με την καλεσμένη μας και θέσαμε ερωτήματα σε σχέση με το Ολοκαύτωμα.

Γενικά, ήταν μια πολύ εποικοδομητική γνωριμία με μια αξιόλογη καλλιτέχνιδα, που μέσα από το έργο της και τις διηγήσεις της αναφορικά με το κάθε φωτογραφικό πορτραίτο που μας έδειχνε, κατανοήσαμε σε βάθος την περιπέτεια ζωής των τελευταίων Εβραίων Ελλήνων επιζώντων.

"Τα πακέτα" : στο Εβραϊκό Ολοκαύτωμα χάθηκαν ολόκληρες οικογένειες και το έργο αυτό συμβολίζει τι έμεινε από τις οικογένειες που δεν ήταν δυνατόν να βρεθούν ούτε τα οστά τους.

EΝΤΥΠΩΣΕΙΣ 

Ως άνθρωπος η Άρτεμις Αλκαλάη μάς φάνηκε αξιαγάπητη, θετική, σεμνή, ειλικρινής, εξωστρεφής και πολύ εργατική! Γενικά ήταν πολύ ενδιαφέρουσα, ζεστή, γεμάτη γνώσεις και κέφι για ζωή, το οποίο μας το μετέδωσε από την πρώτη στιγμή που την συναντήσαμε.

Όσο για το έργο της, μας φάνηκε πλούσιο σε φαντασία, μοντέρνο, ιδιαίτερο, και μας έδωσε πολλές αφορμές να προβληματιστούμε. Κατανοήσαμε περισσότερο το Ολοκαύτωμα και τις τεράστιες απώλειες που είχε κάθε οικογένεια των Εβραίων στην Ελλάδα. Μας άρεσε τόσο πολύ το έργο της αλλά και ο τρόπος σκέψης της και η προσέγγισή της σε εμάς που όλη η ομάδα εξέφρασε έντονα την επιθυμία να την έχουμε πάλι κοντά μας πολύ σύντομα.

"Σε αυτούς που έζησαν και πέθαναν μαζί" . Ζευγάρια που παντρεύτηκαν κι έκαναν παιδιά, αλλά στα στρατόπεδα συγκέντρωσης ξεκληρίστηκε ολόκληρη η οικογένειά τους.

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΘΕΑΤΡΙΚΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

μαζί με τον Αργύρη Ξάφη, Εκπαιδευόμενοι και Εκπαιδευτές

Οι εκπαιδευόμενοι/ες του β΄κύκλου του Τμήματος Αθηνών (παράρτημα ΣΔΕ Αγίων Αναργύρων), είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε μία θεατρική παράσταση , στα πλαίσια των εξωσχολικών προαιρετικών δραστηριοτήτων μας.

Συγκεκριμένα, την Κυριακή 29 Ιανουαρίου στις 19:00 παρακολουθήσαμε το έργο "Λαμπεντούζα" του Άντερς Λουστγκάρτεν, σε σκηνοθεσία του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου. Στο τέλος της παράστασης συναντήσαμε τους ηθοποιούς, Αργύρη Ξάφη και Χαρά-Μάτα Γιαννάτου, με τους οποίους είχαμε μια σύντομη συζήτηση σχετικά με το έργο. Και φυσικά βγάλαμε μια αναμνηστική φωτογραφία!

Λίγα λόγια για το «Λαμπεντούζα»:

Το παραδείσιο νησί της Λαμπεντούζα. Εκεί που η βόρεια Αφρική συναντά την Ιταλία. Γραφικά χωριά, ονειρεμένες παραλίες, και παράξενα σκουπίδια που ξεβράζει η θάλασσα.

Η οικογένεια του Στέφανου είναι ψαράδες πάππου προς πάππου. Όμως στις αρχές του 21ου αιώνα η ψαριά του είναι πολύ διαφορετική. Δουλειά του είναι τώρα να περισυλλέγει σώματα μεταναστών από τα κρύα νερά της Μεσογείου.
Πιο βόρεια, στις σκοτεινές γωνιές της Αγγλίας, η Ντενίζ, μια κινεζοεγγλέζα εργαζόμενη φοιτήτρια, πηγαίνει πόρτα πόρτα για να μαζέψει δόσεις καταναλωτικών δανείων για λογαριασμό μιας εισπρακτικής εταιρείας. Είναι μιγάδα, είναι διαφορετική και εισπράττει διακρίσεις από εκείνους που θέλουν να την ξεφορτωθούν.
Άβολες δουλειές, για ανθρώπους που η φτώχεια, η κρίση, η ανεργία τούς έχουν ρίξει στο περιθώριο. Κι όμως υπάρχει ελπίδα και ζεστασιά, που θα τη βρουν εκεί που καθόλου δεν το περιμένουν.

Κάποια σχόλια-εντυπώσεις των εκπαιδευομένων:

«Αν και στην αρχή με ξένισε το σκηνικό, γιατί μου φάνηκε πολύ αφαιρετικό, τελικά μου  άρεσε. Έδενε με την υπόθεση.»

«Θα προτιμούσα να ήταν πιο ευχάριστο το θέμα, γιατί με βάρυνε αρκετά»

«Με εντυπωσίασε η υποκριτική ικανότητα των ηθοποιών, ειδικά του άντρα.»

«Με συγκίνησε η υπόθεση».

«Στην αρχή όταν άκουσα πως θα έπαιζαν μόνο δύο ηθοποιοί , σκέφτηκα ότι θα ήταν βαρετό. Τελικά έπεσα έξω!».

«Τελειώνοντας η παράσταση συλλογιζόμουνα ότι τελικά όλες οι ευρωπαϊκές χώρες αντιμετωπίζουμε παρόμοια προβλήματα με τους πρόσφυγες που έρχονται παράνομα στα δικά μας  νησιά, με την ανεργία, με την οικονομική κρίση».